User Centered Design

Zgłębiając tajniki User Experience, nietrudno odnieść wrażenie, że człowiek, odbiorca, klient, aż wreszcie — użytkownik, jest w ścisłym centrum całego zamieszania i gra pierwsze skrzypce w kontekście całego procesu korzystania z danego produktu czy usługi. Nie inaczej jest w wywodzącym się z tego samego obszaru podejściu User Centered Design (UCD), czyli projektowaniu zorientowanym na użytkownika. Termin UCD po raz pierwszy został użyty w latach siedemdziesiątych XX wieku, a następnie spopularyzowany przez samego Dona Normana, kognitywistę i inżyniera użyteczności uznawanego za prekursora UX i jedną z najbardziej wyrazistych postaci w tej dziedzinie. Prostą definicję User Centered Design można zamknąć w zorientowaniu całego procesu projektowania wokół użytkownika, a dokładniej jego zachowań, przyzwyczajeń, kontekstu użycia i efektu, jaki został u niego wywołany. User Centered Design (UCD) opiera się na iteracjach związanych ze zrozumieniem odbiorcy, stworzeniu dla niego produktu i ulepszania go na podstawie regularnej ewaluacji.

Zasady User Centered Design

Projektowanie zgodne z UCD szczególnie skupia się na doświadczeniach czy interakcjach, spychając sam system na dalszy plan. Umożliwienie użytkownikom jego łatwego użytkowania i dostosowania do potrzeb staje się tutaj kluczowe i zdecydowanie właśnie na tym najlepiej się skupić, chcąc postawić użytkownika w centrum. W projektowanie oraz wdrażanie projektu ściśle zaangażowani są użytkownicy, których staramy się dogłębnie zrozumieć. Warto pamiętać także o wcześniej wspomnianych już iteracjach, a co za tym idzie o zasadzie 4D. To podejście polega na ciągłym udoskonalaniu produktu w procesie projektowym w sposób pozwalający poznać odczucia użytkowników w różnych kontekstach. W 4D możemy wyróżnić następujące fazy:

1. Discover poznaj — strategia, wizja, badania
2. Define zdefiniuj — projekt, prototypowanie
3. Develop zbuduj — implementacja, testy
4. Deliver dostarcz — instalacja, uruchomienie, pomiary

Projektując zgodnie z powyższymi punktami, jesteśmy w stanie we wczesnych fazach iteracji tworzyć prototypy, kolejno testowane przez użytkowników, a co za tym idzie, mamy większą szansę, żeby ostateczny produkt spełniał ich potrzeby. UCD można z całą pewnością uznać za przyszłość projektowania. Już teraz coraz więcej zespołów projektowych decyduje się na jego zastosowanie przy tworzeniu stron internetowych, aplikacji mobilnych czy innych użytecznych rozwiązań. Zalety można tylko mnożyć.

Czy UCD się opłaca?

Prototypowanie i szereg testów z użytkownikami niewątpliwie generują kolejne koszty w całościowym ujęciu projektu, trudno uniknąc więc pytania — czy warto inwestować dodatkowe zasoby? Inwestujemy przecież nie tylko pieniądze, ale także czas i zaangażowanie. Odpowiedź większości przypadków będzie brzmiała TAK. Właśnie dlatego, że na User Centered Design nie należy patrzeć jak na koszt, a inwestycję. Wsłuchując się w głos swoich potencjalnych klientów, zdecydowanie zwiększamy szansę na to, że ostateczna wersja projektu do nich trafi i będzie przede wszystkim dostarczać im pozytywnych doświadczeń. Minimalizujemy natomiast ryzyko, że nasz zespół pominie na etapie tworzenia istotne dla użytkowników kwestie, a feedback po dostarczeniu produktu będzie na tyle niezadowalający, że wymusi na nas powrót do początkowych etapów, co dopiero może wygenerować nieplanowane koszty. Projekt zrealizowany w podejściu User Centered Design znacząco wpływa także chociażby na obniżenie kosztów obsługi klienta, ponieważ lepiej spełnia wymagania użytkowników, którzy odpowiedzi na swoje ewentualne pytania łatwo odnajdują sami, a w zasadzie można uznać, że produkt sam w sobie jest dla nich odpowiedzią. Projektowanie zorientowane na użytkownika pokazuje, że stawiamy go w centrum, a nasze produkty mają swoje podłoże w konkretnych, podpartych szeregiem badań i testów źródłach. Jeśli uznamy to za inwestycję, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że skutków popłynięcia nurtem UCD będziemy mogli szukać we wzroście sprzedaży czy zaufania klientów.