Wersja tekstowa infografiki Seniorzy w świecie cyfrowym - jak pokolenie 55+ korzysta z Internetu?

Seniorzy w świecie cyfrowym

Jak pokolenie 55+ korzysta z Internetu?

Populacja osób powyżej 60 roku życia szybko wzrasta. Szacuje się, że w 2050 roku ludność w wieku 60+ będzie stanowić ponad 40% ogólnej liczby ludności w Polsce.¹

Silver Generation w Internecie – charakterystyka

Seniorzy to najbardziej dynamicznie rosnąca grupa wśród użytkowników Internetu. Przez 7 lat odsetek polskich internautów 65+ wrósł o prawie 20 punktów procentowych!²

W 2015 roku smartfona posiadało ponad 40% osób w wieku 50-59 lat i 23% osób 60+. ³

„Bardziej czytelny jest dla mnie komputer, aniżeli telefon.” - Uczestniczka badania użyteczności testująca system bankowy, lat 64. ¹¹

Co seniorzy robią w sieci? ⁴

• Praca zawodowa – dla aktywnych zawodowo Internet to szansa na bardziej atrakcyjną i lżejszą pracę.
• Pozyskiwanie informacji – Internet wypiera tradycyjne media. Seniorzy, którzy z niego korzystają rzadko bądź wcale nie czytają gazet i nie oglądają telewizji.
• Rozrywka i nauka – surfowanie jest sposobem na zabicie czasu, a także naukę nowych rzeczy, np. języków.
• Komunikacja – kontakt z bliskimi to jedna z największych wartości jakie w korzystaniu z Internetu dostrzegają starsze osoby.

Jak seniorzy korzystają z mediów społecznościowych?

• Seniorzy są także najbardziej dynamicznie rosnącą grupą wśród użytkowników Social Media.
• W ciągu roku obecność w kanałach społecznościowych osób 65+ zwiększyła się aż o 13 punktów procentowych! ²
• W 2015 roku z kanałów Social Media korzystało w Ameryce 35% osób powyżej 65 roku życia. To ponad trzykrotny wzrost w porównaniu z 2010 rokiem. ¹⁷

E-ZAKUPY wśród pokolenia 55+ ⁵

• BEZPIECZEŃSTWO - 65% osób 55+ uważa, że zakupy przez Internet są przynajmniej tak samo bezpieczne jak te tradycyjne.
• CZĘSTOŚĆ - Co 4 osoba wykonuje kilka zakupów w ciągu miesiąca. Co 10 – przynajmniej raz w tygodniu!
• URZĄDZENIA - Seniorzy najczęściej dokonują zakupów przy użyciu sprzętu stacjonarnego.

„Ja mam w domu stacjonarny komputer, jaka jest różnica, proszę mi tylko powiedzieć, żebym jakiejś gafy z urządzeniem nie popełniła.” - Uczestniczka przed badaniem użyteczności prowadzonym na laptopie, lat 64. ¹¹

Pomimo coraz większej popularności Internetu wśród najstarszych, ciągle stanowią oni najmniejszą grupę użytkowników.

Podstawowe bariery seniorów w rozpoczęciu korzystania z Internetu ⁶

• brak motywacji - z czego wynika?
  • brak wiedzy dotyczącej zastosowania Internetu
  • brak interesujących usług i treści
  • brak oferty dostosowanej do możliwości i potrzeb grupy
• bariery psychologiczne (strach i obawy) - z czego wynika?
  • postawa autowykluczania ze świata nowych technologii („to nie dla mnie”)
  • słabe dostosowanie interfejsów do potrzeb

„Kiepsko widzę te małe litery, muszę poszukać drugich okularów. Wie Pani co, ja założę jedne okulary na drugie, tak będzie lepiej.” - Uczestniczka badania testująca aplikację mobilną banku, 60 lat. ¹¹

„- Czy korzysta Pani z Internetu w telefonie? - Nie, ponieważ mam kłopoty z oczami, w związku z tym ten Internet postanowiłam jednak odłożyć i nie korzystać z tego. Także ta bankowość i te usługi oferowane przez banki nie zachęcają mnie z uwagi na wzrok do korzystania z nich w telefonie.” - Uczestniczka badania systemu bankowego, lat 63. ¹¹

Wpływ procesu starzenia na uwarunkowania poznawcze

Pomiędzy 25 a 60 rokiem życia, umiejętność korzystania z stron internetowych spada o 0.8% co rok. Starsi użytkownicy potrzebują więcej czasu by zrozumieć stronę, przeskanować tekst i wydobyć informacje. Mają też większe trudności w nawigacji.

Użytkownicy z każdym rokiem życia:

• spędzają 0.5% więcej czasu na każdej stronie,
• odwiedzają 0.3 % więcej stron podczas zadania. ⁷

Wraz z wiekiem słabną procesy poznawcze oraz motoryka, co wpływa na czas wykonywania zadań. Użytkownicy powyżej 65 roku życia korzystają ze stron internetowych o 43% wolniej niż użytkownicy w wieku 21-55 lat. ⁸

„A! Nie doczytałem tego. Wszystko jest proste, tylko te małe druki. To też jest napisane małym drukiem.” - Uczestnik badania użyteczności, 60 lat. ¹¹

Z uwagi na odmienne potrzeby seniorów oraz brak dostosowanych treści, osoby starsze narażone są na wykluczenie cyfrowe.

Skutki wykluczenia cyfrowego: ⁹

• Pogorszenie się relacji z bliskimi
• Nieporozumienia ze względu na brak znajomości pojęć i procesów
  • Trudność w korzystaniu nawet z tradycyjnych źródeł informacji (prasa/radio/TV/słupy ogłoszeniowe)
• Zmniejszenie szans na rynku pracy
• Ograniczone uczestnictwo w życiu kulturalnym

Jak temu zapobiec?

Pozytywne UX (User Experience) dla Silver Generation

Dobre praktyki i wskazówki

Dla stratega/marketera

1. Używaj prostych komunikatów pozbawionych żargonu.
2. Unikaj stygmatyzacji – nie kieruj swojej oferty do „osób starszych”.
3. Angażuj seniorów do akcji marketingowych – zwiększa to szanse na skorzystanie z produktu/usługi.
4. Planując działania, uwzględnij fakt, że seniorzy podczas poznawania produktu/usługi często posiłkują się wsparciem dzieci, wnuków czy znajomych.
5. Zadowoleni seniorzy są bardziej skłonni polecać produkty/usługi, z których korzystają niż osoby z młodszej grupy wiekowej – pracuj nad ich satysfakcją i lojalnością.

Dla projektanta ¹⁰

1. Unikaj małego rozmiaru fontu i stosuj czcionki bezszeryfowe.
2. Zwracaj uwagę na czytelność strony stosując odpowiedni kontrast.
3. Unikaj koloru żółtego, niebieskiego i zielonego w bliskiej odległości od siebie.
4. Dodawaj napisy do wideo czy audio.
5. Zadbaj o właściwą odległość pomiędzy klikanymi elementami – przynajmniej 11 milimetrów.
6. Unikaj dzielenia uwagi użytkownika pomiędzy wieloma zadaniami lub ekranami.
7. Stosuj prostą nawigację.

Zastosowanie wskazówek wpłynie pozytywnie na User Experience wszystkich osób, nie tylko starszych użytkowników.

„Chciałabym żeby to był system intuicyjny i dosyć prosty w obsłudze. […] Jeżeli loguje się na tym koncie i jest natłok informacji to myślę żebym się gubiła w tym.” - Uczestniczka badania testująca system bankowy, lat 63. ¹¹

Dla badacza

1. Uwzględnij więcej czasu na przeprowadzenie badania.
2. Podkreśl, że nie ma dobrych ani złych odpowiedzi – testujesz system, a nie osobę.
3. Nie przerywaj i nie podpowiadaj – daj uczestnikowi tyle czasu, ile potrzebuje.
4. Unikaj slangu internetowego i technologicznej terminologii.

„Trochę mi się ręce trzęsą. […] Mogę odetchnąć już?” - Uczestniczka badania testująca system bankowy, lat 63. ¹¹

Najważniejsze branże srebrnej gospodarki

Finanse i bankowość -> obecnie około 18% osób powyżej 60 roku życia korzysta z bankowości internetowej. ¹² Jest to dla nich znacznie szybsze i wygodniejsze rozwiązanie.

E – commerce -> Polacy 60+ stanowią 21% całej siły nabywczej w Polsce. Wykazują się też dużym przywiązaniem do marek. ¹³

Telekomy -> liczba osób starszych korzystających ze smartfonów ciągle wzrasta. Coraz częściej oferta telekomów dostosowywana jest do potrzeb tej grupy (zarówno produkty jak i abonamenty).

Opieka zdrowotna -> pomimo słabnącego zdrowia, 85% starszych osób chcę pozostać w domu, wśród lokalnej społeczności. M.in. Samsung wprowadza cyfrowe rozwiązania, które umożliwiają samodzielne monitorowanie zdrowia. ¹⁴

Administracja publiczna -> do 30 maja 2015 serwisy administracji publicznej miały być dostosowane do standardów WCAG 2.0. określających zasady dostępności (m.in. dla osób niepełnosprawnych oraz starszych). W 2016 roku tylko 23% stron spełniło te wymagania. ¹⁵

Transport -> wraz z wiekiem transport publiczny wybierany jest coraz częściej. Jednak z uwagi na pogarszającą się motorykę czy procesy poznawcze, jest także coraz bardziej stresujący. Istotne jest dostosowanie m.in. biletomatów czy rozkładów jazdy, by zapewnić mobilność seniorom. ¹⁶

Źródła:

1. GUS, Ludność w wieku 60 lat i więcej, 2016
2. CBOS, Korzystanie z Internetu, Komunikat z badań, Warszawa, 2009, 2015 i 2016
3. Jestem Mobi, Raport POLSKA.JEST.MOBI.2015., http://www.tnsglobal.pl/coslychac/files/2015/05/POLSKA_JEST_MOBI_2015.pdf
4. Raport koalicji „Dojrz@łość w sieci”, Internet wzbogacił moje życie
5. http://pressroom.ceneo.pl/komunikaty-prasowe/senior-kupuje-online/
6. Raport Koalicji Cyfrowego Włączenia Generacji 50+ „Dojrz@łość w sieci”, Internet dla użytkowników w wieku 50+
7. Nielsen Jacob, Middle-Aged Users' Declining Web Performance, 2008
8. Nielsen Jacob, Seniors as Web Users, 2013
9. Raport Otwarcia Koalicji „Dojrz@łość w sieci”, Między alienacją a adaptacją. Polacy w wieku 50+ wobec Internetu
10. National Institute on Aging, Making Your Website Senior Friendly
11. Badania użyteczności aplikacji mobilnych i desktopowych realizowane w Symetrii
12. https://cmo.deloitte.com/xc/en/pages/articles/digital-landscape-for-senior-citizens.html#
13. http://www.gfk.com/pl/aktualnosci/press-release/rosnaca-populacja-silver-generation-coraz-wazniejsza-w-strategiach-handlowcow-i-producentow-fmcg/
14. https://insights.samsung.com/2015/10/15/the-connected-home-how-digital-health-helps-seniors-age-in-place/
15. http://www.widzialni.org/container/raport-dostepnosci-2016.pdf
16. https://www.bav.admin.ch/bav/en/home/topics/alphabetical-list-of-topics/accessible-public-transport/elderly-people-and-public-transport.html
17. http://www.pewinternet.org/2015/10/08/social-networking-usage-2005-2015/